jan.mrugacz@wp.pl

 (+48) 608 437 741

Uwaga: artykuł to efekt połączenia i uaktualnienia innych Naszych artykułów które zastępuje

Wentylacja grawitacyjna i mechaniczna to rozwiązania, które stosuje się powszechnie od lat. Obecnie jednak zarówno inwestorzy prywatni, jak i deweloperzy zajmujący się realizacją budownictwa wielorodzinnego coraz chętniej wprowadzają systemy innowacyjne, mające na celu oszczędność energii, takie jak wentylacja mechaniczna z rekuperacją.

Inną opcją jest klimatyzacja, która dając przyjemny chłód latem, jednocześnie służy podniesieniu standardu mieszkania. Choć klimatyzacja jest oczywiście rozwiązaniem energochłonnym, to jednak współpracując z instalacją fotowoltaiczną, staje się opłacalna i mniej obciążająca dla środowiska naturalnego.

Czym jest i jak działa wentylacja grawitacyjna?

Grawitacyjna wentylacja w domu jednorodzinnym czy bloku to rozwiązanie najtańsze, niewymagające zasilania energią elektryczną i dlatego najbardziej popularne. Działa na zasadzie praw fizyki, niezmiennie w taki sam sposób. Wymiana powietrza następuje, ponieważ działa naturalna siła wyporu spowodowana różnicą temperatur pomiędzy wnętrzem budynku a środowiskiem zewnętrznym.

Powietrze ciepłe jest lżejsze od chłodnego, dlatego zimne, a więc to, które dostało się do budynku z zewnątrz przez nawiewniki, okna podczas wietrzenia czy wszelkie szczeliny, opada, wypierając lekkie, ogrzane i „zużyte” ku górze. Na tej zasadzie działają kominy dymne i wentylacyjne.

Mankamentem tej metody jest stan, w którym dochodzi do zrównoważenia temperatur podczas lata – naturalny obieg powietrza praktycznie zamiera. Podobnie wentylacja grawitacyjna staje się nieefektywna w czasie mroźnych zim, kiedy z kolei dochodzi do nadmiernego zastępowania powietrza ciepłego zimnym i niepotrzebnego wyziębiania budynku.

Zalety wentylacji grawitacyjnej:

  • niska cena,
  • bezawaryjność,
  • wykorzystanie naturalnego przepływu powietrza,
  • bezpieczeństwo.

Wady wentylacji grawitacyjnej:

  • niska wydajność,
  • brak możliwości kontroli,
  • zależność od warunków pogodowych,
  • przenoszenie zapachów.
wybór typu wentylacji

Rozwiązanie alternatywne, czyli wentylacja mechaniczna

Najbardziej istotna wada wentylacji grawitacyjnej, którą jest brak kontroli nad obiegiem powietrza, wyeliminowana została w rozwiązaniu, jakim jest wentylacja mechaniczna. Przepływ powietrza wymuszają w tym przypadku wentylatory zasilane elektrycznie.

Poprawa obiegu powietrza w budynku wiąże się niestety ze zwiększonymi kosztami inwestycyjnymi oraz eksploatacyjnymi, nawet w najprostszej wersji, jaką jest wentylacja mechaniczna wywiewna. W tym przypadku wentylatory montuje się po prostu zamiast kratek wentylacyjnych na wlotach do przewodów kominów wentylacyjnych. W ten sposób najczęściej realizowana jest wentylacja mechaniczna w domu czy bloku, kiedy w trakcie eksploatacji wentylacji grawitacyjnej wentylacja grawitacyjna okazuje się niewystarczająca.

W trakcie budowy nowego budynku mieszkalnego, na etapie projektowania można wybrać wentylację mechaniczną w postaci systemu centralnego. W takim rozwiązaniu stosuje się jeden wentylator obsługujący wszystkie pomieszczenia dzięki odpowiedniemu rozplanowaniu przewodów wentylacyjnych w całym budynku. Wentylator umieszcza się w niezamieszkanej części domu (najczęściej na dachu), żeby użytkownikom budynku nie przeszkadzał hałas.

Taki centralny system wentylacji najczęściej zaopatruje się w sterowanie, które dopasowuje pracę wentylatora do potrzeb, w zależności od wskazań czujników temperatury, wilgotności powietrza czy stężenia dwutlenku węgla wewnątrz pomieszczeń.

Zalety wentylacji mechanicznej:

  • skuteczność,
  • możliwość kontrolowania przepływu,
  • niezależność od warunków pogodowych,
  • bezpieczeństwo.

Wady wentylacji mechanicznej:

  • wyższe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne niż w przypadku wentylacji grawitacyjnej,
  • możliwość wystąpienia awarii,
  • zużycie energii elektrycznej,
  • hałas.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Wentylacja z rekuperacją to rozwiązanie ekonomiczne ze względu na powtórne wykorzystanie ogrzanego powietrza do wymiany gazowej w obrębie budynku.

System wentylacji mechanicznej z rekuperacją wyposażony jest w centralę wentylacyjną z wymiennikiem ciepła. Ciepłe powietrze usuwane z pomieszczeń wydostaje się na zewnątrz poprzez wymiennik, oddając tu jednocześnie energię cieplną powietrzu doprowadzanemu z zewnątrz. W ten sposób zimne powietrze zewnętrzne ulega wstępnemu podgrzaniu, zanim dostanie się do pomieszczeń mieszkalnych. Ze względu na to, że jest jednak ciągle chłodniejsze od tego, które znajduje się we wnętrzu, w sposób naturalny wypiera cieplejsze powietrze ku górze, skąd zasysane jest ono przez wentylator i odprowadzane poprzez wymiennik na zewnątrz. Po zamknięciu obiegu cały proces powtarza się ponownie.

Warto nadmienić, że choć system z rekuperacją jest bardzo dobry pod względem wydajności oraz kosztów eksploatacyjnych (oszczędności na ogrzewaniu mogą sięgać 20 procent), to wymaga doskonałej szczelności budynku. Nadaje się więc do zastosowania w nowych technologiach budowy. Problemem jest również koszt systemu sięgający kilkunastu tysięcy złotych, co powoduje, że zwrot z inwestycji jest wydłużony.

Zalety wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła:

  • oszczędność energii,
  • poprawa jakości powietrza,
  • komfort termiczny,
  • ochrona środowiska.

Wady wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła:

  • wyższy niż w przypadku klasycznej wentylacji mechanicznej koszt inwestycji,
  • konieczność systematycznej konserwacji,
  • możliwość wystąpienia awarii,
  • hałas.
zalety zamontowania klimatyzacji

Klimatyzacja – do chłodzenia w upalne lata i do dogrzewania zimą

Kolejnym rozwiązaniem, które zapewnia wymianę powietrza między wnętrzem domu a środowiskiem zewnętrznym, jest klimatyzacja. System klimatyzacji ma tę dodatkową przewagę nad wentylacją, że zapewnia efektywne chłodzenie powietrza podczas upalnego lata. Warto podkreślić, że może służyć również do ogrzewania (a częściej dogrzewania) pomieszczeń w czasie zimy.

Jak działa klimatyzator?

Klimatyzator zbudowany jest ze sprężarki, skraplacza, zaworu rozprężnego i parownika, stanowiących układ zamknięty, w którym krąży w sposób ciągły czynnik chłodniczy.

Po odebraniu ciepła z pomieszczenia klimatyzowanego za pośrednictwem parownika, ciekły dotąd czynnik roboczy trafia do sprężarki, która wskutek działania wysokiego ciśnienia podnosi temperaturę czynnika jeszcze bardziej. W postaci gazowej, podgrzany w sprężarce czynnik, transportowany jest do skraplacza. Tu chłodzony jest przez gorące, ale znacznie chłodniejsze niż temperatura czynnika, powietrze z zewnątrz. Wskutek chłodzenia ulega skropleniu. W postaci ciekłej przedostaje się do zaworu rozprężnego, gdzie z powodu działania niskiego ciśnienia ulega dalszemu rozprężeniu i ochłodzeniu. Chłodny czynnik roboczy trafia ponownie do parownika i oddaje chłód klimatyzowanemu pomieszczeniu, odbierając jednocześnie ciepło. Cały proces powtarza się ponownie.

Jaki klimatyzator wybrać do domu?

Klimatyzatory realizowane są jako urządzenia mobilne lub stałe. Przenośne klimatyzatory wymagają do pracy jedynie zasilania ze zwykłego gniazdka elektrycznego i okna, w którym mocuje się tymczasowo specjalny zestaw do wymiany powietrza. Z kolei urządzenia stałe realizowane są jako pojedyncze (typu monoblok) i rozdzielone na jednostkę zewnętrzną oraz wewnętrzną (klimatyzacja typu split).

Klimatyzatory monoblok mogą być przeznaczone do instalacji wewnątrz lub na zewnątrz pomieszczeń, natomiast w przypadku urządzeń splitowych jednostka zewnętrzna zawsze znajduje się na zewnątrz, a wewnętrzna – w budynku. Jednostki wewnętrzne mogą przyjmować postać klimatyzatorów:

  • ściennych (montaż na ścianie w pomieszczeniu chłodzonym),
  • sufitowych (montaż pod sufitem),
  • przypodłogowych (montaż tuż nad posadzką),
  • kasetonowych (montaż w suficie podwieszanym kasetonowym),
  • kanałowych (montaż jednostki w pomieszczeniu innym niż chłodzone – powietrze jest doprowadzane i odprowadzane kanałami pomiędzy stropem a sufitem podwieszanym).

Zalety klimatyzacji:

  • zapewnia komfortowe warunki życia i pracy w pomieszczeniach w upalne dni,
  • może służyć jako źródło ciepła w chłodne dni (jeśli urządzenie jest wyposażone w funkcję grzewczą),
  • może przyczynić się do poprawy jakości powietrza w pomieszczeniu, gdyż wiele urządzeń klimatyzacyjnych jest wyposażonych w filtry powietrza, które usuwają zanieczyszczenia z powietrza.

Wady klimatyzacji:

  • duże zużycie energii elektrycznej, co skutkuje wysokimi kosztami eksploatacyjnymi,
  • może powodować przesuszenie powietrza, a w konsekwencji prowadzić do podrażnień oczu i skóry oraz dolegliwości układu oddechowego,
  • przy niewłaściwym użytkowaniu może prowadzić do rozwoju chorób związanych z grzybami i bakteriami,
  • może przyczyniać się do zwiększenia hałasu w pomieszczeniach.

Warto podkreślić, że do obniżenia kosztów związanych z klimatyzacją przyczynia się wydatnie instalacja fotowoltaiczna, która pracuje wydajnie właśnie wtedy, kiedy klimatyzacja jest najbardziej pożądana, czyli w słoneczne i ciepłe dni.

AUTHOR

Absolwentka Politechniki Poznańskiej, inż. Elektroniki i Telekomunikacji oraz mgr inż. Elektrotechniki. 20 lat doświadczenia w projektowaniu instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych jedno- i wielorodzinnych, obiektach przemysłowych i szpitalnych. Wspólnie z Mężem i sprawdzoną ekipą wybudowała własny dom. Ma na swoim koncie kilka remontów mieszkań, które przeprowadziła wraz z rodziną dzielącą jej zamiłowanie do gipsowania, malowania, szpachlowania i tym podobnych prac. Jej wieloletnie hobby to architektura i wyposażenie wnętrz.